نجیب محفوظ، درحالی که در ساحل دیگرِ رودخانۀ عمرِ خود ایستاده بود، می‌دید که راه درازِ زنده‌گی‌اش به نسبت‌های مختلف در آثارش پراکنده است: ایستارها، حالت‌ها، دیدگاه‌ها، چشم‌اندازها، اشتیاق‌ها، گمان‌ها، جلو رفتن‌ها و به عقب برگشتن‌ها. از این‌رو ترجیح می‌داد خود را دیگر در شرح‌حالی تکرار نکند؛ کاری که اعتقاد داشت چیز زیادی به او … ادامه خواندن چــرا نجیب محفوظ شرح‌حالی از خود باقی نگذاشت؟